PODES IN BISDOM RUY BARBOSA IN BRAZILIE
1. Situatieschets van het project bij Frans Verhelle in Brazilië.
Het bisdom Ruy Barbosa ligt midden in de staat Bahia, in de “Semi-Árido Nordestino”
Ons bisdom heeft een oppervlakte van 25. 269 km² (meer dan drie vierden van België) en telt 410.400 inwoners, 58,62 % van de bevolking woont op de buiten en leeft van de landbouw, 41,45% woont in de kleine steden. De landeigendom is als volgt verdeeld: 11% van de landeigenaars bezitten 80% van alle gronden, de overige 89% van alle landeigenaars bezitten samen 20% van de gronden.
De streek is gekenmerkt door een grote wisselvalligheid van de neerslag. Gedurende “normale” jaren kan er gezaaid worden met redelijke verwachting van een oogst tijdens de wintermaanden mei/augustus in een gedeelte van ons bisdom met droog klimaat (subúmido a seco) en tijdens de maanden november/februari in een ander gedeelte van ons bisdom met semi-aried klimaat (semi-árido). Gedurende de andere zes maanden is er gewoonlijk geen regen van betekenis.
Studies wijzen op de invloed van het fenomeen “El Niño” in de droogtes die periodiek onze regio treffen. Meteorologen stellen een korte cyclus vast van kleine droogtes, “secas”, die ongeveer een jaar kunnen aanhouden en daarnaast een langere cyclus van droogteperiodes die jaren kunnen aanhouden. Zo wordt er een grote “seca” voorzien van van 2006 tot 2011. De “grote secas” van vorige eeuwen werden uitvoerig beschreven en hebben de geschiedenis van de Nordeste getekend.
Tegenover de inertie van het beleid staat de sterke wil van het volk om te overleven. De Nordestinos nemen niet langer genoegen met de noodhulp die periodiek voor hen georganiseerd wordt. Ze vinden het vernederend steeds weer opnieuw op voedselhulp te moeten beroep doen. Ze verlangen definitieve oplossingen want de streek biedt vele mogelijkheden. Met de droogte valt te leven. De Nordeste heeft zeker toekomst mits een aangepast beleid, een ernstige “reforma agrária” en daadwerkelijke democratische structuren. Een nieuwe filosofie vindt stilaan ingang: “ A convivência com o semi-árido”, leven in een semi-ariede streek.
Niet de droogte op zich is de oorzaak van onze armoede maar wel het ontbreken van voorzieningen om met die droogte te leven. Deze gedachte wint stilaan veld en wordt verkondigd door de Braziliaanse bisschoppenconferentie, het bisdom Ruy Barbosa, de landbouwscholen, de syndicaten, de parochies en zelfs de universiteiten. De meeste families die op de buiten wonen hebben geen water tijdens de periodes van aanhoudende droogte. Mensen en dieren drinken dan uit open putten die in de grond worden uitgegraven om het water op te vangen tijdens de regentijd. Het water uit deze putten is van uiterst slechte kwaliteit, geïnfecteerd met allerhande bacteriën en vervuild door slijk en uitwerpselen van dieren. Veel kinderen en oudere mensen worden ziek of sterven door het drinken van dit water. Als zelfs dit water op raakt zijn de mensen aangewezen op de tankwagen “carro pipa” en de goede wil van de gemeente. Er bestaan wel grote waterreserves die in het bezit zijn van de landeigenaars maar waar de bevolking dikwijls geen toegang heeft.
De ondergrond van de streek is dikwijls niet geschikt voor het opvangen van waterreserves en dus voor het boren van putten. Wanneer dit wel mogelijk is blijkt het water bovendien op veel plaatsen zouten te bevatten zodat het ongeschikt is als drinkwater. De overheid ( gemeente, staat, federale regering) neemt geen passende maatregelen om de uiterst moeilijke situatie van de bevolking te verbeteren. Corruptie laat dikwijls de grote landeigenaars profiteren en tijdens de verkiezingen misbruikt men de noden van de bevolking om stemmen te ronselen. Men koopt de stemmen van de bevolking in ruil voor water. Dit wordt cynisch de “ Industria da Seca” genoemd, de industrie van de droogte.
2. Wat houdt het project feitelijk in dat Frans Verhelle leidt?
PODES : PASTORAL DOS PORTADORES DE DIREITOS ESPECIAIS DA DIOCESE RUY BARBOSA ( Pastoraal van personen met een handicap, dragers van van speciale rechten van het bisdom Ruy Barbosa)
A. Doelstelling.
Bevorderen van de sociale inclusie van personen met een handicap in onze streek op alle vlakken: onderwijs, werkgelegenheid, vrije tijd, bekomen van hun rechten, enz. Onze vereniging is erkend door de staat als " De utilidade Pública" wat de mogelijkheid inhoudt contracten af te sluiten met lokale besturen. Over de sociale situatie van de personen met handicap in onze streek zie het artikel: " Doven zullen horen..." (bijlage 1).
Onze vereniging staat open voor iedereen, maakt geen onderscheid tussen religie of politieke orientatie en richt zich tot personen met handicap en hun families.
B. Op dit ogenblik werden reeds volgende initiatieven gerealiseerd.
1. Een schooltje voor doven in Tapiramutá : 15 leerlingen.
2. Een schooltje voor doven in Mundo Novo: 14 leerlingen.
3. Een cursus gebarentaal voor de ouders, familie en vrienden van doven in Mundo Novo en Tapiramutá.
4. Een dagverblijf voor mentaal gehandicapten in Tapiramutá: 8 mentaal gehandicapten.
5. Een oudervereniging met 300 leden.
6. Registratie van personen met handicap in alle parochies van ons bisdom.
7. Een sociale dienst voor personen met handicap voor het bekomen van invaliditeit, vrijkaart voor het openbaar vervoer, prothesen, enz. De meeste mensen zijn analfabeet en kennen hun rechten niet.
8. Een dienst voor “counseling” voor families met een persoon met handicap in Mundo Novo.
9. Opstarten van drie nieuwe initiatieven in Jacobina, Miguel Calmon en Baixa Grande.
10. Een vormingcursus voor leerkrachten Educação Especial : 25 deelnemers.
11. Vormingscursus gebaren taal LIBRAS ( Língue Brasileira dos Sinais) voor vrijwilligers van ons bisdom.
12. Een bibliotheek (CD-R) over handicap, een CD-R die maandelijks geactualiseerd wordt met meer dan 100 boeken over handicap, wetgeving, opvoeding enz.
13. Een diocesaan contactblad “ A Boa Notícia”.
14. Opleiding “on the job” van nieuwe leerkrachten: Luisa, Lene, Aline.
15. Productie van didactisch materiaal, aanschaf van computer, printer, scanner.
16. Convénios: contracten met het gemeentebestuur van Tapiramutá en Mundo Novo.
17. Opstarten van een jeugdclub voor doven en horenden in onze regio.
Er wordt steeds naar gestreefd de lokale autoriteiten bij het project te betrekken. Daarvoor gebeuren toespraken tijdens de gemeenteraad, contacten met de secretarissen voor sociale actie en onderwijs, deelname aan de gemeentelijke jeugdraad, raad voor sociale actie, raad voor onderwijs. Ons project is “comunity centered” . De bedoeling is dat het project gestuurd wordt door lokale Braziliaanse leiders. Dit geeft soms wel wat problemen maar garandeert de continuïteit van het project. De problemen situeren zich op politiek vlak maar tot nog toe werden dergelijke uitdagingen al altijd opgelost.
C. Toekomstplannen: oprichten van gelijkaardige projecten in alle steden van het bisdom Ruy Barbosa.
- Per gemeente een “ Centro de Apoio para Portadores de Deficiência” een centrum voor voorlichting en ondersteuning van personen met handicap om de sociale inclusie van deze mensen te stimuleren. Daarom zullen er eventueel enkele zeer bescheiden huizen aangekocht worden waar een sociale dienst, en een klein dagcentrum voor mentaal gehandicapte personen kan georganiseerd worden. ( aankoopsom ongeveer € 375 - huizen in de rij) De schooltjes maken gebruik van de bestaande gemeenschapscentra of gewoon van de gemeentelijke infrastructuur.
- Er wordt zo weinig mogelijk in gebouwen geïnvesteerd. De gebouwen die aangekocht worden zijn gewoon bestaande huizen die wat centraal gelegen zijn in de buurt. De idee is geen drempels te leggen met de buurt.
- We kunnen niet zonder computers en printers want we moeten al ons didactisch materiaal zelf produceren, en dit is de zwaarte kost.
- We zetten ook stappen voor de tewerkstelling van de personen met handicap. Er zijn wetten die de gemeentebesturen verplichten een aantal (3%) gehandicapten als personeel van de gemeente te aanvaarden. Deze inclusie ( vooral voor de doven) gebeurt niet indien de personen met handicap daarop niet voorbereid worden.
D. Waar komen de middelen vandaan om dit alles te doen?
- Het project loopt nu bijna 9 jaar en werd gesteund door vele persoonlijke vrienden, ook door scholen voor buitengewoon onderwijs omdat ik vroeger diocesaan inspecteur was van het buitengewoon onderwijs. De parochie van Gits waar ik pastoor was. Het Dominiek Savio Instituut. De provincie West-Vlaanderen steunen ook.
- Voor de financiering van het project wordt ook de medewerking gevraagd van de lokale Braziliaanse gemeentebesturen, ( Tapiramutá, Mundo Novo, Baixa Grande) voor het salaris van de leerkrachten en de sociale dienst. Indien het lokale gemeentebestuur niet wil meewerken, gaat het project niet door. Dit is tot nu toe nog nooit gebeurd. We werken in gans het bisdom Ruy Barbosa.
- Omdat we dit jaar een uitbreiding voorzien naar Baixa Grande, Jacobina en Miguel Calmon hebben we dit jaar ongeveer € 12.500 nodig.
- Er zijn ieder jaar nieuwe sponsors en sponsors die wegvallen, vooral de scholen op dit ogenblik omdat veel van mijn vroegere collega´s directeurs nu op pensioen gaan. Dus is er wel enige zorg voor het voortzetten van het project. Heel grote sponsors hebben we niet, we zijn dankbaar voor elke vorm van steun die bij ons komt. We zullen ze goed aanwenden ten dienste aan zij die het nodig hebben.
We investeren niet in gebouwen maar in mensen, vooral in vorming van opvoeders en leerkrachten. We hebben ook heel wat jonge vrijwilligers die willen meewerken in het project.
E. Verdere info over het project.
- Heel veel materiaal beschikbaar over het project, teksten, DVD , foto´s. Verschillende personen uit de omgeving Roeselare waren bij ons op bezoek en zijn bereid eventueel voordrachten te geven.
